พระกริ่งปวเรศ จอมทัพไทยพระพักตร์หมุดทองคำ ที่มีอักษรนูนคำว่า ปวเรศ ร.๕ องค์งาม เป็นพระกริ่งปวเรศองค์พิมพ์พิเศษ ที่ระบุชื่อของพระกริ่ง ชื่ออะไร สร้างในสมัยใด นับว่าเป็นพระกริ่งแผ่บารมีไพศาลของ กรุงสยามอีกองค์ที่งดงามองค์หนึ่งที่มีการสร้างไว้ ที่ล้ำค่าในเมืองสยาม ปี๒๔๒๖ ผู้สร้างคือ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ในขณะนั้นที่ด้านหลังพระกริ่งมีเอกลักษณ็พิเศษ มียันต์และใต้ยันต์มีคำว่า ปวเรศและที่บัวมีคำว่า ร ๕เป็นอักษรตัวนูนอย่างชัดเจนเป็นการสร้างที่ระบุผู้สร้างช่างชัดเจนคำว่า ป ว เ ร ศ หมายถึงพระนามสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ และคำว่า ร.๕หมายถึง พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๕ และตอกเม็ดงาจมลงแบบไม่มีไส้เฉียงมาทางขวามืออยู่ซ้ายมือของกลีบบัวหลัง พิมพ์นี้สร้างพิเศษ ก้นปิดด้วยแผ่นทองแดง เขย่าได้ยินเสียงกริ่งดัง ออกแบบโดยช่างสิบหมู่ และ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์เป็นผู้ให้คำแนะนำลักษณะพระกริ่งที่ออกมาอย่างงดงาม ไม่มีคำอธิบายอื่นนอกจากคำว่ายอดเยี่ยมยิ่งนักอีกองค์หนึ่งที่ไม่พบจากที่ใดเลย ที่แปลกมากที่พระพักตร์ฝังหมุดทองคำหนึ่งเม็ด ตรงพระเมาลี(มวยผม) สั้นกว่าพิมพ์อื่นๆ ปกติพระเมาลีจะเป็นแบบ ๓ ชั้น แต่องค์นี้สร้างแบบ ๒ ชั้น ให้เหมือนพระเมาลีพระพุทธเจ้า ของเรามากขึ้น และตอกพระศกชัดเจน ทำให้ความสูงองค์พระต่ำกว่าพิมพ์อื่นเล็กน้อยส่วนพระเนตร แบบจีน ผิวพระเป็นสัมฤทธิ์กลับดำดูแล้วน่าศรัทธาเลื่อมใสแบบมีมนต์ขลัง ที่สร้างแทนองค์พระภาคเจ้าไภษัชยคุรุ ไวฑูรยประภาตถาคตเจ้า ผู้เป็นพระบรมครู ของบรรดาแพทย์รักษาโรคทั้งหลาย ผู้มีพระรัศมีงดงามดุจแก้วมณีไพฑูรย์อันรุ่งเรืองสว่างไสว เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า คือตรัสรู้ชอบโดยพระองค์เองโดยแท้ เป็นพระกริ่งปวเรศจอมทัพไทย ที่แผ่บารมีไพศาลให้ก้องในแผ่นดินสยาม แทน พระบารมีของเสด็จพ่อรัชกาลที่๕ พระปิยะมหาราชของคนชาวสยามที่ไม่ลืมบุญคุณของพระองค์ที่มอบให้ชาวสยามที่มีคำว่า ร.๕ไว้เด่นชัด เป็นพระกริ่งของพระองค์ท่านที่มอบแด่ขุนพลทหารกล้าเป็นบำเหน็จกล้าหาญ ปราบฮ่อ โดยแท้จริง ท่านจะแทบไม่พบเลยจากพิมพ์นี้นอกจากปวเรศ กรุงสยามจัดให้ เป็นพระกริ่งคู่แฝดบอกขนาดความสวยงามไม่แพ้กันกับพระกริ่งปราบฮ่อ ร.๕ ที่จะเสนอด้านล่างรายละเอียดการสร้างเหมือนกันอย่างครบสูตร ความสูง ๓.๙ ซ.ม. ความกว้างบัวล่างซ้ายขวากว้าง ๒ .๔ ซ.ม. น้ำหนัก ๓๘.๘ กรัม ท่านจะได้รับคำอธิบาย ในหนังสือพระกริ่งปวเรศ ในชุดสมบูรณ์แบบของเมืองไทย ที่รวบรวมพระกริ่งหลายสำนัก ผู้ที่สะสมรวมเล่มในไวๆนี้ ติดตามเพื่อเป็นภาพพระกริ่งที่สวยงาม เป็นสมบัติส่วนตัวอย่าพลาด (ชื่อหนังสือกริ่งตระกูลปวเรศ จักรพรรดิ์แห่งพระกริ่งสยาม) รวบรวมโดย ธีรศักดิ์ ฉัตรทอง และเจ้าของเดิมสำนักต่างๆ โทรเลยสั่งจอง ๑๘๖-๑๖๑๐๕๓๕ พระในตำนานองค์หนึ่งของ พระดีมีค่าของ ปวเรศ กรุงสยามและ กรุงสยาม ปวเรศ ที่สะสมไว้ให้ชม พชร กรุงเก่า พลังแห่งพุทธคุณเยี่ยม
พระกริ่งปวเรศรุ่น ๑ พ.ศ.๒๔๒๖ การสร้างวาระพิเศษ สมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ พระองค์ได้สร้างพระกริ่งขึ้นใหม่ในปี พ.ศ.๒๔๒๖ กรมพระยาปวเรศฯได้สร้างพระกริ่งขึ้นมาอีกครั้งหนึ่ง พระองค์ท่านคงจะออกแบบพระกริ่งไว้หลายพิมพ์ เพื่อการเฉลิมฉลองในวาระนี้ พระกริ่งจึงไม่เหมือนกัน ซึ่งพระกริ่งการสร้างวาระ พิเศษ รุ่นแรก พระพักตร์จะดูอิ่มเอิบสมบูรณ์
ลักษณะองค์พุทธปฎิมาลอยองค์ เป็นพระปฎิมากรรมขนาดเล็กประทับนั่งขัดสมาธิเพชร เหนือบัวคว่ำ บัวหงาย ๒ชั้นๆละ ๑ กลีบ ปรางมารวิชัยปรากฏรูปพระจันทร์เสี้ยว พระศกตอกรอยตุ๊ดตู่ ใต้ฐานด้านล่างปะก้นบรรจุลูกกริ่ง วัดจากฐานบัวด้านล่างถึงปลายพระเกศ ๔.๒ ซ.ม. ถ้าวัดจากกลีบบัวด้านล่างถึงพระเกศ ๔ ซ.ม. ความกว้างวัดจากกลีบบัวด้านซ้ายมาถึงกลีบบัวด้านขวายาว ๒.๒ ซ.ม. วัดจากพระชานุด้านซ้ายมาถึงพระชานุด้านขวายาว ๑.๘ ซ.ม.ใต้ฐานทุกองค์แม่เหล็กดูดติด เป็นพิมพ์ประกบมีตะเข็บ และอีกองค์แต่งจนไม่เห็นตะเข็บ
ลักษณะการตอกเม็ดงา พระกริ่งปวเรศมีการตอกเม็ดงาปลายชี้ลง ภายในเม็ดงาไม่มีไส้เม็ดงา ตอกเม็ดงา ๑ เม็ด เม็ดที่พบเห็นขึ้นอยู่กับท่านผู้แต่ง และยังพบพระกริ่งอีก ๒ องค ์ออกสีนาก ตอกเม็ด ๓ เม็ด ไม่มีไส้เม็ดงา จากหนังสือเก่าได้อ่านพบ เรื่องพระกริ่งที่ตอกโค๊ตเม็ดงาไม่มีไส้ จากหนังสือชื่อ ป๋อง ปราการ แต่งโดย บุรีรัตนา พ.ศ.๒๕๑๘ ราคา ๗ บาท และอีกองค์ที่ตอกเม็ดงา ๕ เม็ด ปลายชี้ลง มีไส้เม็ดงา พระกริ่งออกสีทอง พิมพ์เดียวกันแต่ตอกโค๊ตไม่เหมือนกัน ขึ้นอยู่กับช่าง แต่ละยุคและพิธีการ พระกริ่งมีพระพักตร์ดูสวยงาม ซึ่งหายากมากกว่าพิมพ์อื่นๆ แต่พระศกจะตอกโดยช่างฝีมือ ซึ่งตอกขึ้นมาเหมือนพระศกพระพุทธรูป พระศกถี่มากว่าพิมพ์อื่นๆ พระเกศจะแต่งตั้งตรง และพระเกศแบบฝาชี อีกองค์ผิวพระกริ่งมีความเก่าถึงยุค ซึ่งเนื้อพระกริ่งออกสีแดงเข้ม เป็นสัมฤทธิ์ผลหรือเรียกว่าโลหะทั้ง ๓ คือ มีทองแดงเป็นส่วนใหญ่มี เงินกับทองคำมีเล็กน้อย วรรณะออกคล้ำคล้ายมะขามเปียก ส่งเสริมพุทธคุณด้านเมตตามหานิยม และความสำเร็จทุกประการ ฯ สมกับพระราชพิธีสำคัญ
พระกริ่งปวเรศพิมพ์สมบูรณ์พูนสุข ทั้ง ๒ องค์เป็นเนื้อกาไหล่ทองเนื้อเก่า ช่างยุคเก่ารู้วิธีการทำกาไหล่ทองด้วยวิธีใช้ปรอททาวัตถุ(กริ่ง) เพื่อทำให้เกิดความร้อนแล้วจึงนำทองหรือเงินปิดลงไปขัดถูให้ติดแน่น หรือใช้วิธีหลอมทองให้เหลวแล้วนำไปถมทาและขัดถูให้เนื้อทองติดแน่นกับกริ่ง การกาไหล่ทองใช้ในการกาไหล่พระพุทธรูป พระกริ่ง และสิ่งของเครื่องใช้ในสมัยโบราณนิยมกันมา มีหลักฐานจากกริ่งอายุ ๑,๐๐๐ กว่าปี การตอกพระศกคมชัดสวยงาม เด่นชัดเจนนูนขึ้นมาแบบพระบูชา การตอกพระศกคมชัดลึกกว่าพระกริ่งปวเรศพิมพ์อื่นๆ ผิวเก่าแห้ง เป็นพิมพ์พิเศษ การตอกเม็ดงาของพระกริ่ง เป็นการตอกเม็ดงา ๓ โค๊ดเป็นเม็ดงาแบบไม่มีใส้ภายใน ซึ่งพระกริ่งองค์นี้ไปตรงกับหนังสือเก่าเมื่อ พ.ศ.๒๕๑๘ ชื่อหนังสือ ป๋อง ปราการ แต่งโดย บุรี รัตนา ราคาในสมัยนั้นราคา ๗ บาท ส่วน (ตั้งราคาแบ่งเช่าบูชาไว้ องค์ละ ๑๐ ล้านบาท) บางท่านบอกว่าพิมพ์นี้เป็นพระกริ่งปวเรศ ปีพ.ศ. ๒๔๒๖ ซึ่งไปตรงกับการสร้างพระกริ่งปราบฮ่อ ร.๕ ซึ่งเป็นการสร้างพระกริ่งปวเรศ ครั้งที่ ๕
พระกริ่งปวเรศปราบเงี้ยว ร.๕ เป็นเนื้อสัมฤทธิ์ ความสูงขององค์พระกริ่งวัดจากใต้ฐานของบัว ถึงปลายพระกศา สูง 3.7 ซม. ความกว้าง วัดจากฐานบัวด้านข้างขององค์พระกว้าง 2.2 ซม. วัดจากพระชานุ (หัวเข่า) ทางด้านขวาขององค์พระถึงพระชานุด้านซ้ายขององค์พระ 1.7 ซม. บนสะโพกเขียนอักษรนูนว่า "ปราบเงี้ยว" แลัระหว่างบัวเขียน "ร" บัวคู่คั่น "๕" เกศทองคำ จีวรลายดอก ก้นทองคำ
พระกริ่งปวเรศปราบฮ่อ ร.๕ พระกริ่งปวเรศปราบฮ่อ ร.๕ ที่พระพักตร์ฝังหมุดทองคำ ด้านหลังมีอักษรนูนคำว่าปราบฮ่อ ร.๕ องค์หนึ่งที่ล้ำค่าในเมืองสยาม ปี๒๔๒๖ เป็นพระกริ่งปวเรศองค์พิมพ์พิเศษ ที่ระบุชื่อพระกริ่งว่าพระกริ่งปราบฮ่อ สร้างไว้ในสมัย ร.๕ เป็นอักษรนูนมีประวัติการสร้าง จากบันทึกการสร้างพระกริ่งปวเรศ รุ่น๑ ครั้งที่๕ มีลักษณะอักษรปราบฮ่ออยู่บนฐานบนติดพระโสภี(ตะโพก) ด้านมีอักษร ร.๕เป็นอักษรนูนเช่นเดียวกัน ออกแบบโดยช่างสิบหมู่ และวาระนี้ได้สร้างเหรียญปราบฮ่อในสมัยร.๕ เป็นเหรียญที่ระลึกและเป็นเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ที่พระราชทานแด่ทหารที่ไปร่วมรบปราบกบฏฮ่อ การระบุชัดเจนบอกการสร้างวาระการปราบฮ่อไว้ชัดเจน ชื่อพระกริ่งชื่อว่าอะไร สร้างในสมัยใด นับว่าเป็นพระกริ่งปวเรศปราบฮ่อ ร.๕ ที่แผ่บารมีไพศาลให้ขุนศึกทหารหาญของชาติติดตัวไว้ปราบไพรีได้ราบคาบ ปี๒๔๒๙ และทำให้พวกฮ่อยอมแพ้ยอมจำนนเป็นพระกริ่งของ กรุงสยามอีกองค์ที่งดงามองค์หนึ่งที่มีการสร้างไว้ อย่างสวยงามพลังพุทธคุณเข้มขลังดุดันแต่พระพักตร์มีทั้งความสงบและเมตตา ที่แปลกมากตรงพระเมาลี(มวยผม)สั้นตอกพระศกชัดเจนสวยงามที่พระพักตร์ฝังหมุดทอง ๑ เม็ดเพิ่มความสวยอย่างมีมนต์ขลังยิ่ง กว่าพิมพ์อื่นๆปกติพระเมาลีจะเป็นแบบ ๓ ชั้นแต่องค์นี้สร้างแบบ๒ชั้นให้เหมือนพระเมาลี พระพุทธเจ้าของเรามากขึ้น ทำให้ความสูงองค์พระต่ำกว่าพิมพ์อื่นเล็กน้อยส่วนพระเนตร แบบจีนยาว ผิวพระเป็นสัมฤทธิ์กลับดำสนิท ดูแล้วน่าศรัทธา เป็นฝีมือของช่างสิบหมู่และโหรหลวง องค์พระกริ่งดูแล้วมีเลื่อมใส แบบมีมนต์ขลังอ่อนโยนเมตตา ที่สร้างแทนองค์พระภาคเจ้าไภษัชยคุรุไวฑูรยประภาตถาคตเจ้า ผู้เป็นพระบรมครู ของบรรดาแพทย์รักษาโรคทั้งหลาย ผู้มีพระรัศมีงดงามดุจแก้วมณีไพฑูรย์อันรุ่งเรืองสว่างไสว เป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า คือตรัสรู้ชอบโดยพระองค์เองโดยแท้ เป็นพระกริ่งคู่แฝด บอกขนาดความสวยงาม ไม่แพ้พระกริ่งปวเรศ ร.๕ องค์งามหนึ่งเดียวได้เลย เป็นพระกริ่งปวเรศที่แผ่บารมี ไพศาลให้ก้องในแผ่นดินสยาม ให้ไพรีปราบกบฎฮ่อให้กลัวเกรง พระบารมีของเสด็จพ่อรัชกาลที่ ๕ อย่างแท้จริง ผู้สร้างคือ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ เจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศวิหาร ปี๒๔๒๖ ในขณะนั้นที่ด้านหลังพระกริ่งมีเอกลักษณะพิเศษ มี อักษร อ ตัวนูนอยู่บนและใต้ลงมามีคำว่า ปราบ ฮ่อ หมายถึงชาวจีนฮ่อที่เข้ามารุกรานไทยที่ชายแดนจังหวัดหนองคาบราบฮ่อครั้ง ๒ จุลศักราช๑๒๓๙ หรือพ.ศ.๒๔๒๐ กองทัพฮ่ออยู่ฝั่งแม่น้ำโขงด้านซ้ายปี ปราบฮ่อครั้ง ๒ พ.ศ.๒๔๒๗ และครั้ั้งที่ ๓ ปีพ.ศ.๒๔๒๙ จึงปราบจีนฮ่อได้ราบคาบ และที่บัวมีคำว่า ร ๕ หมายถึงพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่๕ เป็นอักษรตัวนูน ร.๕ อย่างชัดเจนบอกถึงสมัยของพระองค์เป็นพระกริ่งที่บอกช่วงเวลาและสมัยได้ชัดเจน และตอกเม็ดงาจมลงแบบไม่มีใส้ เฉียงมาทางขวามือ อยู่ซ้ายมือของกลีบบัวหลัง เหมือนโค๊ตเม็ดงาของพระกริ่งปวเรศ ร.๕ แบบโค๊ตเดียวกันเลย พิมพ์นี้สร้างพิเศษเช่นกัน ก้นปิดด้วยแผ่นทองแดง เขย่าได้ยินเสียงกริ่งดัง ออกแบบโดยช่างสิบหมู่ และ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ เป็นผู้ให้คำแนะนำ คำว่ายอดเยี่ยมเหนือคำบรรยายยิ่งนักย่อมบอกความรู้สึกที่ได้พบในพระกริ่งทั้ง ๒ องค์ เป็นอย่างดีเป็นพระกริ่งบำเหน็จความกล้าหาญชื่อปราบฮ่อ ร.๕ อย่างชัดเจน ความสูง ๓.๘ ซ.ม ความกว้างบัวล่างซ้ายขวากว้าง ๒ .๒ซ.ม. น้ำหนัก ๓๕.๕กรัม และท่านจะได้รับคำอธิบายอย่างดี ในหนังสือพระกริ่งปวเรศ ในชุดสมบูรณ์แบบของเมืองไทย ที่รวบรวมพระกริ่งหลายสำนัก ผู้ที่สะสมรวมเล่มในไวๆนี้ ติดตามเพื่อเป็นภาพพระกริ่งที่สวยงาม เป็นสมบัติส่วนตัวอย่าพลาด (ชื่อหนังสือ กริ่งตระกูลปวเรศ จักรพรรดิ์แห่งพระกริ่งสยาม) พระในชุดนี้คือหนึ่งองค์ที่มีในหนังสือเล่มนี้ รวบรวมโดย ธีรศักดิ์ ฉััตรทอง และเจ้าของเดิมสำนักต่างๆ โทรเลยสั่งจอง ๑๘๖-๑๖๑๐๕๓๕ พระในตำนานองค์หนึ่งของ พระดีมีค่าของ ปวเรศ กรุงสยามและ กรุงสยาม ปวเรศ ที่สะสมไว้ให้ชม พชร กรุงเก่า พลังเยี่ยมทุกด้าน
กริ่งปวเรศปราบฮ่อ ร.๕ มีให้ดูอีก 1 องค์ ซึ่งด้านหลังบนสะโพกเขียนว่า "ปราบฮ่อ" บัวด้านล่างเขียนว่า "ร" บัวคู่ "๕" น้าผากทองคำ ก้นใช้แผ่นทองแดงปะ
เปรียบเทียบ พระกริ่งปวเรศปราบฮ่อ ร.๕ ถอดพิมพ์มาจากกริ่งจีนโบราณ